Mikroskop to bardzo przydatne urządzenie. W znaczący sposób zrewolucjonizował on świat i rynek produkcyjny. Dzięki niemu powstały nowe leki, szczepionki, a także sprzęty, których używamy na co dzień. W naszym artykule znajdziesz krótką historię mikroskopu i poznasz najpopularniejsze zastosowania, a także rodzaje tego urządzenia.
Czym jest mikroskop?
Mikroskop jest urządzeniem służącym do obserwowania małych obiektów, które są niewidoczne bez użycia odpowiednich przyrządów. Oprócz tego pozwala on dostrzec detale znajdujące się na małych rzeczach. To urządzenie optyczne umożliwia swobodną obserwację mikroświata. Ma ono wiele zastosowań i zrewolucjonizowało świat nauki, zwłaszcza w dziedzinach medycyny i farmacji.
Jak przeprowadzano badania przed wynalezieniem mikroskopu?
W XVI wieku stworzono pierwszą soczewkę. To za jej pomocą obserwowano elementy pod powiększeniem. Najczęściej takie szkła powiększające były używane przez jubilerów i kupców do oceniania jakości nabywanych produktów. Od tamtego czasu rozpoczął się proces udoskonalania sprzętu do powiększania obrazu. Postęp technologiczny umożliwił ulepszenie wynalezionego kilka wieków temu szkiełka i otrzymanie wielu innych przydatnych urządzeń.
Kto wynalazł mikroskop?
Pierwszy mikroskop został wynaleziony przez Holendrów, Zachariasza Janssena i jego ojca Hansa. Pierwsze konstrukcje datowane są na 1590 rok. Miały one bardzo małe powiększenie (około 10x) i nie zachwyciły naukowców jako narzędzie badawcze. Dopiero w XVII wieku holenderski przedsiębiorca i wynalazca Antoni van Leeuwenhoek udoskonalił konstrukcję mikroskopu wykonanego przez ojca i syna oraz rozwinął produkcję tych urządzeń. Jako pierwszy obserwował on żywe komórki, takie jak: erytrocyty, plemniki i pierwotniaki. Dzięki jego udoskonaleniu naukowcy mogli badać żywe organizmy i to, co działo się w ich wnętrzu. Ponieważ możliwe było obserwowanie takich mikroorganizmów, powstała cytologia i mikrobiologia. Ogromny postęp można było zauważyć w leczeniu chorób zakaźnych. Robert Koch w 1882 roku odkrył bakterię gruźlicy, używając do tego mikroskopu.
Do czego przyczyniło się wynalezienie mikroskopu?
Wynalezienie mikroskopu pozwoliło na prowadzenie badań pod wieloma kątami w różnych dziedzinach nauki. W 1665 roku Robert Hooke, podczas badania cienkich plastrów korka, zauważył siatkowate struktury i odkrył komórkę. W XVIII wieku mikroskop zaczął być używany przez lekarzy i badaczy. Umożliwiał on badanie płynów ustrojowych (pomagało to w diagnostyce pacjentów). Bardzo mocno wpłynęło to na rozwój medycyny, ponieważ od tamtej pory można było badać i obserwować, a także wykrywać niepożądane mikroorganizmy (na przykład bakterie), które przyczyniały się do rozwoju wielu chorób w ciele człowieka. Ważnym osiągnięciem jest także odkrycie struktury tkanki nerwowej.
Podczas badań hiszpański histolog Santiago Ramón y Cajal zauważył, że jest ona zbudowana z komórek, które później nazwano neuronami. Dzięki temu w 1906 roku wraz z włoskim histologiem Camillo Golgim dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. Wynalezienie mikroskopu pozwoliło rozwinąć się wielu dziedzinom nauki. Badania nad próbkami i preparatami były efektywniejsze, więc łatwiej i wygodniej można było zdiagnozować różnego rodzaju schorzenia lub odkryć nowe, jeszcze niepoznane rzeczy.
Rodzaje mikroskopów
Istnieje wiele rodzajów mikroskopów. Wśród nich wyróżniamy:
- akustyczne – wykorzystują fale ultradźwiękowe, aby otrzymać powiększony obraz. Stosuje się je do badań na poziomie tkanek i komórek oraz do obserwacji nieprzezroczystych obiektów;
- elektronowe – do obrazowania używana jest wiązka elektronów. Taki sprzęt bada strukturę materii na poziomie atomowym. Próbka badana jest w próżni i pokrywa się ją cienką warstwą metalu;
- optyczne – inaczej świetlne. Do generowania obrazu używane jest światło, które przechodzi przez specjalny układ optyczny.
Oprócz tych najpopularniejszych mikroskopów, można znaleźć także: operacyjne, metalograficzne, warsztatowe i stereoskopowe. Każdy z nich służy do czegoś innego i znajduje zastosowanie w innej dziedzinie życia i nauki.
Do czego używa się mikroskopu?
Mikroskopy są używane w wielu dziedzinach nauki i życia. Jednym z ich najczęstszych zastosowań jest obserwacja komórek. Wiele powiększeń umożliwia dokładne zbadanie poszczególnych elementów. Każde z organellum (element komórki) pełni inną, ważną funkcję, dlatego istotna jest dokładna obserwacja. Innym ciekawym zastosowaniem mikroskopu jest medycyna. Najczęściej używa się go do badań próbek i wykonywania skomplikowanych obserwacji. Duże powiększenia gwarantują o wiele lepszą widoczność, więc lekarz przeprowadzający zabieg może mieć pewność, że będzie widział wszystko z jak największą dokładnością. Badanie próbek pobranych od pacjentów także jest bardzo ważne. To dzięki przeprowadzanym obserwacjom można zdiagnozować chorobę lub zauważyć niepożądane mikroorganizmy (wirusy, bakterie), które mogą okazać się bardzo szkodliwe dla zdrowia i życia pacjenta. Oprócz tego mikroskop może być wykorzystany do ulepszenia lub naprawienia urządzeń. Niektóre z elementów składowych są bardzo niewielkich rozmiarów i trudno jest zobaczyć interesujące szczegóły bez specjalnego sprzętu. Dlatego tak ważne jest zastosowanie mikroskopu, ponieważ bez niego nie da się ulepszyć lub naprawić czegoś, co jest bardzo małe. Szeroki wybór powiększenia pozwala na dostosowanie obrazu według potrzeb i przystąpienie do pracy, która może zakończyć się sukcesem.